GENEL BİLGİLER
Yüzölçümü:
9.737 km²
Nüfus:
432.263 (1990)
İl Trafik No:
17
Kıyılarıyla Avrupa ve Asya'yı birleştiren
Marmara ve Ege Denizini birbirini bağlayan
Çanakkale savaşlarının en kanlı
muharebelerinin cereyan ettiği, çok sayıda
şehitlik, anıt ve mezarlıkların bulunduğu
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı,
Troya, Assos
gibi eski uygarlık merkezlerinin beşiği olan
il iç ve dış turizmde önemli bir yer
almaktadır.
İLÇELER
Çanakkale ilinin ilçeleri; Ayvacık, Biga,
Bozcaada, Çan, Eceabat, Ezine, Gelibolu,
Gökçeada, Lapseki
ve Yenice'dir.
COĞRAFYA
Çanakkale, Türkiye'nin kuzeybatı yönüne
düşen Balkan Yarımadası'nın Doğu Trakya
topraklarına bir kıstakla bağlanmış,
Gelibolu Yarımadası ile Anadolu'nun uzantısı
olan Biga Yarımadası üzerinde toprakları
bulunan bir ilimizdir. Kent doğu ve
güneydoğu yönünde Balıkesir ili, batıda Ege
denizi, kuzeyde Tekirdağ İli ile Marmara
denizi tarafından çevrelenmiştir.
Çanakkale ilinde, Akdeniz ve Karadeniz
iklimlerinin geçiş iklim hüküm sürmektedir.
Yağışlar genellikle bahar ve kış aylarında
olmaktadır. Turizm sezonunda, iklim mutedil
olup, deniz suyu sıcaklığı temmuz ve ağustos
aylarında maksimum seviyeye çıkmaktadır.
TARİHÇE
Eski çağlarda adı
Hellespontos ve
Dardanel olarak anılan boğazın iki
yakasında topraklara sahip olan Çanakkale
tarihinin ilk devirlerinde başlayarak
sürekli iskan
edilmiştir. İlk şehir medeniyeti MÖ 3000'de
Troya'da
kurulmuş 2500'e kadar devam etmiştir. Daha
sonra Lidye,
Pers, Bergama Krallığı, Roma, Bizans ve
Osmanlı hakimiyetine
girmiştir.
Müzeler ve Örenyerleri
Çanakkale Müzesi
Assos (Behramkale)
Ayvacık ilçesinde
yeralan Assos dört mevsim yerli ve
yabancı turistleri konuk etmektedir. Akropol
denizden 238 m. yüksekliğindedir.
Athena Tapınağı
M.Ö. 6ncı yüzyılda burada aynı yerde
yapılmıştır. Biga yarımadası ve Edremit
Körfezi'ni koruması özelliği yanında, eski
ihtişamı nedeniyle bu
Dorik tapınak restore edilmiştir.
Tapınağın kalıntılarına vuran ay ışığını
seyretmek için bir süre kalıp beklenebilir
ya da sabah erkenden kalkıp güneş yavaş
yavaş
yükselirken şehrin yukarısından Edremit
Körfezi'nin şahane görüntüsü izlenebilir ve
böylece bu cennet köşesinin neden seçildiği
anlaşılır. Tepelerden denize doğru agoralar,
bir tiyatro ve bir de
Jimnasyum yer almaktadır.
Akropol'un kuzey
köşesinden, hepsi de 14 üncü yüzyılda
Osmanlı Sultanı I. Murat zamanında yapılan
bir cami, bir köprü ve bir de kale görülür.
Aşağısında ufak ve sevimli bir liman
bulunmaktadır.
Behramkale'nin 25 km. batısında,
Gülpınar köyünde
M.Ö. 2nci yüzyılda
Apollon
Smintheus Tapınağı'nın yapıldığı
tarihi şehir Chryse
yer almaktadır.
Gülpınar'ın 15 km. batısında,
işaretleri bulunmayan sivri kayalıklı bir
sahil boyunca uzanan yolda, denize inen dik
yamaçtaki hoş köy evleriyle,
Babakale
bulunmaktadır.
Bozcaada
Çevresi 14 mil tutan Bozcaada, önemli bir
turistik merkezdir. Etrafındaki irili ufaklı
adacıklarla çevrili olan ada, Çanakkale
Boğazı'na 15 mil,
Limni'ye 30 mil, Midilli'ye 33 mil
mesafededir. Ulaşımın sağlandığı Ezine
ilçesi Geyikli beldesi Yükyeri Feribot
İskelesine ise 3,4 mil uzaklıktadır.
Adada Liman Koyu, Değirmenler Koyu, Poyraz
Limanı, Çanak Limanı, Çapraz Limanı, Çanak
Limanı, Kocatarla
Limanı, Lagor
Limanı, Ayana Limanı, Ayazma Koyu,
Sulubahçe Koyu,
Habbeli Koyu olmak üzere on iki adet cennet
benzeri koyu vardır. Bu koylara Adadaki
dalış merkezi tarafından koylarında dalış
turları düzenlenmektedir.
Bozcaada'ya yaklaşıldığında bir Venedik
kalesi dikkat çeker. Venedik, Ceneviz ve
Bizanslılar döneminde kullanılan kale,
Çanakkale Boğazı'nın önemi nedeniyle Fatih
Sultan Mehmet döneminde esaslı bir şekilde
onarılmıştır.Adanın
şarabı suyu kadar boldur; bir tur
atıldığında birçok bağ ve şaraphaneler
görülür. Adanın batısındaki
yeldeğirmenleri
adanın olduğu kadan
çevrenin de önemli ölçüde elektrik
enerjisini sağlamaktadır.
Adada konaklamak için her talebe uygun otel
ve pansiyon bulunmaktadır.
Gökçeada
Türk adalarının en büyüklerinden biri olan
Gökçeada körfezlerle çevrilidir. Farklı
tonlardaki çam ve zeytin ağaçları ile kaplı
tepelerinde yer yer
kutsal pınarlar ve manastırlar
bulunmaktadır. Buraya, Çanakkale ve
Kabatepe'den
tarifeli, muntazam araba vapuru seferleri
yapılmaktadır. Gökçeada (Kuzu limanı),
Çanakkale'den izlenen rotaya göre 32 mil,
Gelibolu yarımadasındaki
Kabatepe
limanına 14 mil, Bozcaada'ya 33 mil, Ege
denizinde bulunan Yunan adalarından
Limni'ye 16 mil,
Semadirek
adasına 14 mil uzaklıktadır. Tatlı su
kaynakları bakımından dünyanın en zengin
adalarından biridir. Adanın koylarına dalış
turları düzenlenmektedir.
Truva
İntepe
Bucağı, Tevfikiye
Köyü yakınında, Çanakkale'ye 30 km.
uzaklıkta, Hisarlıktadır. Arkeolojik kazılar
farklı zamanlardaki yerleşim
mekanlarını,
şehir surlarını, ev temellerini, bir tapınak
ve tiyatroyu ortaya çıkarmıştır. Tahtadan
sembolik bir at eski savaşı
hatırlatmaktadır. Tarihi limanı
Alexandria -
Troas M.Ö. 3.
yüzyılda yaptırılmıştı.
St. Paul burayı iki kere ziyaret
etmiş, ve üçüncü
misyonerlik yolculuğuna, Assos'a yine
buradan başlamıştır.
Ardanos
Çanakkale'ye 11 km. uzaklıkta
Kalabaklı Çayı
kıyısında, Maltepe'dedir. Bu mezar anıtı,
bir koridor, ön oda ve ana mezar odasında
oluşmaktadır. İçinde bir
çok iskeletle, altın takılar, bronz
ve pişmiştopraktan
gereçler, kandiller, gözyaşı şişleri, müzik
araçları bulunmuştur. Mezarda Arkaik İyonik
ve Roma dönemlerinden yapılar vardı.
Gülpınar
Ayvacık çevresinde kalıntıları bulunan antik
eserlerden İlyada
Destanı'nın birinci bölümünün geçtiği
Apollon
Smintheus
Tapınağı, Gülpınar'da
bulunmaktadır. Tapınak kalıntıları ve
tapınaktan çıkan eserler buradaki müzede
sergilenmektedir. Bölgede bulunan müzede
Tapınağa ait rölyeflerde bu sahneleri
görülebilmektedir.
Zeus Altarı
Küçükkuyu
beldesine bağlı Adatepe
Köyünün üst tarafında
bulunan,ön tarafı diklemesine uçurum
olan mağara, Zeus'un mağarası olarak
bilinmektedir.
Alexandreia
Dalyan Köyündedir. M.Ö 310'da 'Sgia'
adlı küçük bir köyün yerine kurulmuştur.
Güçlü ve zengin bir ticaret merkezi olarak
gelişen kent Romalılar döneminde de önemini
korumuştur.
Neandria
Kayacı Köyü yakınında
Çığrı Dağı'ndadır. Kenti çevreleyen
surlar 3 m. Kalınlıkta ve 3200 m
uzunluktadır.
Sestos
Eceabat'a 4 km.
uzaklıkta,Yalova köyündedir. Akbaş
Limanı'nın güneyinde kurulmuştur. Fatih
Sultan Mehmet
Kilitbahir Kalesi'ni yaptırırken,
Sestos kalesinin
taşları kullanılmıştır.
Kaleler
Sultan Kale (Kale-Yi Sultaniye)
Kente adını veren önemli ve görkemli bir
anıt niteliğindir. XV. yy. ortalarında Fatih
Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış 1551'de
Kanuni Sultan Süleyman döneminde
onarılmıştır.
Gelibolu Kalesi
Antik dönemde kurulduğu bilinen kaleyi,
Bizans İmparatoru I.
Justiniaus onartmıştır. Evliya
Çelebinin anlattıklarına göre, dik ve kesik
kayalarla kurulu 6 köşeli bir kaleydi.
Kazdağı (Ayazma)
Bayramiç ilçesi, Evciler köyünden sonra 5
km. mesafededir. Kazdağı'na özgü uzun
ağaçları, gürül gürül
akan suları ve piknik yerleri ile ilimizin
en güzel mesire yerlerinden birisidir.
Kazdağı'nda (Ayazma) her yıl ağustos ayı
içinde Geleneksel Kazdağı Güzellik Yarışması
düzenlenmektedir.
1774 m. yüksekliğindeki Kaz Dağı (Ida
Dağı) muhteşem manzarası, sakin yeşil
alanları ve sıcak su kaynaklarıyla Kaz Dağı
Milli Parkı'nın yanında, Çanakkale'nin güney
ucundadır. Bayramiç ve Evcilerden geçerek
Kaz Dağı Milli Parkı'na ulaşan kuzey
girişinde gündüz kampingleri için birçok
imkan mevcuttur.
Çanakkale'ye 60 km olan Bayramiç'te 18 inci
yüzyıl güzel
Hadimoğulları Konağı (Osmanlı evi),
içindeki etnografya müzesi ile yer
almaktadır.
Kaynak : T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI